.jpg)
مرگ سرنوشت محتوم بشری است و هیچ موجودی را گریزی از این عاقبت نیست. مرگ پایان زندگی نیست بلکه آغاز حیات دیگری است. حیاتی ابدی و جاودانه. اما کیفیت حیات در برخی از انسان ها متفاوت از سایرین است! آری؛ شهدا کسانی هستند که بر طبق تعبیرات قرآن و روایات اسلامی از حیات خاصی برخوردارند. این نوشتار می کوشد به بررسی حیات خاصی که درباره ی شهدا پس از مرگ ذکر شده است بپردازد و ابعاد آن را در حد توان و فهم بشری روشن سازد.
شهداء و حیات جاودانه!
همه ی انسان ها پس از مرگ دنیوی در عالم آخرت حیات و زندگانی دارند و این طور نیست که با مرگ فنا و نابود شوند. این مسئله همان اعتقاد حیات اخروی در اعتقادات است که مسئله ی بقای ارواح را طرح می نماید که در مورد همه ی افراد بشر صادق است و اختصاصی به شهید وغیر شهید ندارد. به بیان دیگر، جنبه ی بقای نفوس امر عامی است که اختصاصی به نفوس شهید به تنهایی ندارد اما آنچه در مورد شهداء مطرح است با توجه به آیات شریفه ی قرآنی به ویژه آیه ی 169 سوره ی مبارکه ی آل عمران که می فرماید: «و لا تحسبنّن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتاً بل احیاء عند ربهم یرزقون؛ و هرگز مپندارید که کسانی که درراه خدا کشته شدند مرده هستند بلکه آن ها زنده اند و نزد پروردگارشان روزی می خورند.» حیات خاص و ویژه ای است که اشاره به جنبه ی روحانی و معنوی خاصی برای آن ها دارد که حیات تشریفی فوق حیات عامه ی نفوس است.
مرگ و حیات حقیقی!
مرگ حقیقی به معنای فنا و نیستی در مورد کسانی است که از زندگانی خویش بهره و توشه ی مناسب را بدست نمی آورند. از آن روحیات و زندگانی مادی و دنیوی بسیاری از انسان ها جز مرگ تدریجی بیش نیست! کسانی که خود را سرگرم مشغولیات دنیا می کنند و برای آخرت و حیات جاودانه ی خویش کاری نمی کنند، آن ها به واقع مصادیق مرگ حقیقی هستند! هم چنین حیات واقعی و زندگانی حقیقی از آن کسانی است که خود را برای آخرت آماده می سازند و در زندگانی دنیوی خویش نیز خود را حاضر نزد پروردگارشان می بینند. کسانی که در دنیا خود را عندالله می بینند و برای آخرت کار می کنند صاحب حیات حقیقی هستند و مرگ برایشان جز انتقالی از یک جا به جای دیگر نیست!
شهدا حیات حقیقی دارند!
براین اساس شهید کسی است که دارای حیات واقعی در دنیا بوده است و تا کسی در این جا در دنیای مادی و حیات دنیوی عندالله خود را نبیند و کار برای آخرت نکند، در قیامت عندالله نخواهد بود! شهید کسی است که به تعبیر قرآنی، عند ربهم حیات و زندگانی دارد.
در واقع حیات شهداء در آخرت از این جهت با سایر نفوس متفاوت است که قید عند ربهم را دارد یعنی حیات آن ها نزد پروردگارشان است. مقامی که سایر نفوس گرچه حیات دارند ولی دارای این مقام نیستند. تا در اینجا عنداللهی نشوند در آنجا نیز عندالله روزی و حیات نخواهند داشت!
زندگی معمولی و حیات عنداللهی!
بسیاری از شهداء کسانی هستند که در اینجا شب و روزشان شاید از جهاتی مثل سایرین باشد و ما نتوانیم بفهمیم که چه کار می کنند اما در حقیقت آن ها عندالله هستند یعنی برای آخرت خویش جدّی کار می کنند و خود را نزد پروردگارشان حاضر و او را ناظر می بینند. از این رو در آنجا و در آخرت نیز به اندازه ی همان فهم و ادراک خویش محشور می شوند و از حیات عنداللهی بهره مند می گردند. زیرا به تعبیر روایات الدنیا مزرعة الاخرة؛ دنیا مزرعه ی آخرت است. مقدمات کار اینجاست و نتیجه و محصول در آنجا بدست می آید!
شهداء عظیم دوست دارند!
از امام رضا (علیه السلام) روایت است که فرمودند: هر چه را دوست داری با آن محشور می شوی حتی اگر محبوب تو سنگی باشد! در این دنیا چه کسانی را دوست دارید؟ با هر کس همنشین باشی و در قلب تو جای داشته باشد با همان در قیامت محشور می شوی و در آنجا هم با او خواهی بود! شهدا با خدا همنیشن اند و در حیات دنیوی خویش فقط او را دوست دارند تا جایی که در راه او جان، عزیزترین سرمایه شان را می دهند. پس حتماً در قیامت نیز همنشین خدایند و با او محشور می شوند! این همان مقام عندربهم یرزقونی شهداست. مقامی عظیم و برتر که سایر نفوس بدان نمی رسند!
بزرگ می روند!
در روایت شریفی از امام صادق (علیه السلام) نقل است که حضرت فرمودند: من علم لله و عمل لله و علم لله دعی فی الملکوت عظیماً؛ هر کس برای خدا علم بیاموزد و برای خدا عمل کند و برای خدا به دیگران یاد بدهد در ملکوت، بزرگ دعوت می شود.
براساس این روایت شریف، کسانی که خود را وقف خدا می کنند و علم و عملشان در دنیا برای خداست هنگام ورود به ملکوت الهی، بزرگ هستند! این تعبیر نشان می دهد گرچه همه ی نفوس انسانی پس از مرگ به ملکوت الهی وارد می شود و در نزد خداوند حاضر می گردد تا به حساب اعمالش رسیدگی شود ، اما گروهی که قطعاً شهداء از جمله ایشان هستند در حالی وارد ملکوت الهی می شوند و محشور می گردند که عظمت رتبه و جلالت شان و مرتبه دارند. این همان مقام عنداللهی است که خداوند بخاطر ایشان که همه ی حیات دنیوی شان را برای او زندگی کرده اند، حیات اخروی شان را در نزد خودش قرار می دهد و آن ها در نزد خود خداوند متعال روزی می خورند!
نتیجه گیری!
بر اساس آنچه از تفاسیر قرآنی و شروح روایات اسلامی بدست می آید گر چه همه ی نفوس پس از مرگ بقا دارند و وارد حیات اخروی می شوند اما در میان آن ها، شهداء کسانی هستند که بواسطه ی نوع حیات دنیوی شان و عمل ایشان در دنیا حیات جاودانه نزد خود خداوند متعال پیدا می کنند و نزد او روزی می خورند!
